Molekulyar Genetikada son illərdə yeni inqilabi nailiyyətlərin olması, xərçəngin əmələ gəlməsində rol oynayan mexanizmlərin aşkarlanmasında önəmli rol oynayır.
Xərçəng toxuma əmələ gətirən hüceyrələrin MƏRKƏZİ SİNİR SİSTEMİNİN nəzarətindən kənarda sürətli və düzənsiz çoxalmasıdır. Bədəndəki bütün hüceyrələrin nüvələrində, hüceyrələrin normal bölünmə, böyümə və sağlam olmalarına nəzarət edən genlər mövcuddur. Bu genlər, hüceyrələrin normal şəkildə çoxalmalarına nəzarət etmə funksiyasını yerinə yetirirlər. Bu genlər radiasiya, mikroorqanizmlər, stress, qida, düzgün olmayan həyat şəraiti, abort və düşüklərin olması və s. kimi müxtəlif faktorların təsirindən mutasiyaya (zədələnməyə, funksiyasını itirməyə) uğraya bilirlər. Nəticədə bu hüceyrə çoxalması bəlli bir sıralama ilə meydana gəlməzsə, toxuma çoxluğu meydana gəlir və buna ŞİŞ-TUMOR adı verilir. Bu toxumalarda yer alan hüceyrələr yayılma (qan damarları, limfa damarları) və başqa yerlərə getmə meylliyi göstərərlərsə, bəd xassəli şiş (xərçəng), olduqları yerlərdə qalmağa davam edərlərsə xoş xassəli şişlər adlanırlar.
Biz artıq yüksək risk qrupuna aid olan, yəni 1-ci dərəcəli yaxın qohumlarda və eyni zamanda ailə xəttində süd vəzi, yumurtalıq, mədəaltı vəzi, prostat vəzi və s. xərçəngi rast gəlinən, sağlam insanlarda (eyni zamanda xəstələrdə də yoxlana bilər ki, bu genetik zədələnməni irsiyyətə ötürüb-ötürmədiyini müəyyən edir), Molekulyar Genetik Labaratoriyanın səyi nəticəsində BRCA1\2 genlərini, PT 53 genini və s. yoxlamaqla (2 ml qan testində: toplam 1 ay ərzində cavab verilir) praktik sağlam şəxsin ömrünün gələcək 85% halında süd vəzi, yumurtalıq, baş-boyun, mədə-bağırsaq xərçəngi ilə xəstələnmək riskini təyin edə bilirik. Bu genlərdəki zədələnmə hansı hallarda yoxlanılmalıdır:
- Ailədə, eyni tərəfdə ən azı iki yaxın qan qohumları (ailənin eyni tərəfdən qohum olan birinci dərəcəli qohumlar (ana, bacı, qız)) və ikinci dərəcəli qohumlar (nənə, xala, bacıqızı), həmçinin 3-cü dərəcəli yaxın qohumlarda (ulunənə, nənənin bacısı, xalaqızı)süd vəzi xərçəngi və yumurtalıq xərçəngi aşkarlanıbsa
- Kişi cinsdən olan yaxın qohumda süd vəzi xərçəngi aşkarlanıbsa
- Şəxsin əlavə ailə anamnezi tələb olumayan, yüksək mutasiya tezliyi rast gəlinən etnik mənsubiyyəti (Aşkenazi yəhudiləri)
- Şəxsin məhdud ailə tərkibi var və ya şəxs övladlığa götürüldüyü üçün ailə tarixçəsi məlum deyil.
- Süd vəzidə rast gəlinən xoş xassəli xərçəngönü xəstəliklərin olması.
- Ailədə mədə-bağırsaq sistemində, qadın cinsiyyət sistemində poliplər və digər xərçəngönü xəstəliklərin olması.
Eyni zamanda “xərçəng” diaqnozu təsdiqlənmiş xəstələrə təyin ediləcək kimyəvi dərman preparatlarının həssaslığını təyin etməklə istiqamətlənmiş, düzgün müalicənin aparılmasına əmin oluruq. Xəstədə şişin dərman həssaslığını müəyyən etməklə müalicənin aparılması onkoloji xəstəni vaxt və əlavə xərc itkisindən azad etmiş olur ki, bu da Medikal Onkoloqun işini daha dəqiq, düzgünvə istiqamətlənmiş etməklə asanlaşdırmış olur. Bu xəstələrdən effektli müalicə nəticəsində heyrətamiz nəticələr əldə etmiş oluruq.
